Üniversiteye başladığımda sınıfların değil derslerin döndüğü ve dört sınıfın bir arada okuduğu bir sistem vardı. İlk günkü derslerimden biri Türk Süsleme Sanatı idi. O dersten “anlamıyorum” diye ağlayarak çıkmıştım.
📍
Sonraları her motifin peşinde zaman geçirdikçe anlam kazandılar. En sevdiğim motif ise her zaman Çintemani olmuştur.
📍
Çintemani, ikisi altta biri üstte üç yuvarlak ve dalgalı çizgiden meydana gelen bir motiftir.
📍
Hikaye “tribindu” adıyla Hindistan’da başlamış. Kutsal ateş tanrısı Agni, üç nokta ile sembolize edilmiş. Nitekim biri üstte, diğeri altta iki inci ve üzerinde bulut biçiminde şimşeği temsil eden yatay iki sembol, Buda’yı sembolize eder. Budist rahiplerle yayılmış, Hindistan dışında ilk kez Çin’de görülmüş ve doğrudan güç sembolü olarak kabul edilmiş.
Anadolu’ya İran üzerinden Selçuklularla birlikte geldiği biliniyor.
📍
Osmanlıların Selçuklulardan mı aldığı Ankara Savaşı’ndan sonra Timur’un ordusuyla mı geldiği kesin değil. Bereket, koruyuculuk ve güç gibi kavramları temsil eden bu motif, Osmanlı döneminde geleneksel el sanatlarında çok karşımıza çıkar.
📍
Çintemani kelimesi Türkçe'de "dilek taşı" anlamına gelir. Sanskritçe çintāmani, çintā "dilek, kaygı" ve Sanskritçe mani "kristal, mücevher" sözcüklerinin bileşiğidir.
.
Comments