Cumhuriyet ile birlikte coşkuyu, Kurtuluş Savaşı’nın öyküsünü yeni kuşaklara daha çağdaş bir dille, bir anıtla anlatmanın, daha da anlamlı olabileceği düşüncesiyle İstanbul’un en büyük meydanında meydanın hakkını verecek bir heykel yapılması amaçlanır.
📌
1925 yılında kurulan heyet İtalyan heykeltraş Pietro Canonica ile temasa geçer. Eş zamanlı olarak Sanayi-i Nefise mektebinde bir yarışma açılır. Yarışmayı kazanan Roma’ya, Pietro Canonica’nın yanına staj yapmaya gönderilecektir. Bu yarışmayı Sabiha Ziya Hanım kazanır ama bekar bir kadını hem de tek başına erkek bir heykeltraşın yanına göndermek genç Cumhuriyet’te bile bazı kesimler tarafından hoş karşılanmaz. Onun yerine Hadi Bey’in (Bara) gönderilmesi düşünülür. Dönemin Maarif Bakanı Mustafa Necati Bey ve Mustafa Kemal Atatürk’ün müdahaleleri ile Sabiha Hanım ve Hadi Bey’in Roma’ya birlikte gönderilmesine karar verilir.
📌
Dört taraflı heykelin bir tarafı kurtuluş mücadelesi, tam arkasındaki yüzünde de Cumhuriyet dönemi anlatılmaktadır. Diğer iki yanda da ellerinde bayraklar bulunan askerler zaferi ve bağımsızlığı temsil ederler.
📌
Bu iki askerin olduğu cephelerin üstünde, her iki tarafta da iki madalyon bulunmaktadır. Madalyonlardan birisinde peçeli bir kadın görünür, diğerinde de yüzü açık bir kadın. Aslında her iki kadın da aynı kişidir; Sabiha Hanım. Canonica Sabiha Hanım’ı tanıyınca Türk kadınları için de anıta ekleme yapma isteği hissetmiştir.
📌
Anıtın Cumhuriyet’i temsil eden tarafında Atatürk’ten başka İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak görülmektedir.
📌
Roma’dan İstanbul’a gemiyle getirilen anıt Giulio Mongeri tarafından hazırlanan kaidenin üzerine yerleştirilir. Canonica suların taksim edildiği yer olan Taksim Meydanı’na yaptığı heykeli bir havuzun ortasında olacak şekilde tasarlamıştır ancak anıtın bu kısmı hiç bir zaman tamamlanamaz. Açılışta, çevre düzenlenmemiştir; bomboş bir alanın ortasında yer almıştır. Dönemin ünlü mimarı Mongeri, dairesel bir düzen kurar ve Taksim de anıtıyla, yoluyla bir meydan haline dönüşür.
Comments