Bizim buralarda dutlar çoktan oldu, hatta büyük kısmı döküldü bile. Mayıs ayı boyunca bir yere giderken sırf dut yiyebileyim diye hep sokak aralarından geçerek gittim. Ellerim boyana boyana… Çocukluğumdaki gibi…
📍
Dut, öyle zahmetsiz bir ağaç ki. Farklı iklim ve toprak koşullarına uyum sağlayabilir. Dutun sadece kendisi değil yaprağı da tamamen yenebilir çünkü hiçbir toksik madde barındırmaz. Duta dadanan pek bir zararlı da olmadığından tarım ilacı kullanılmasına gerek yoktur. Kimyasal gübre bile gerektirmez. Yani bulursanız hiç durmayın, yiyin.
📍
Yunan mitolojisine göre dut ağacı, iki sevgilinin, Pyramus ve Thisbe’nin buluşma yeridir. Fakat tam buluşacakları saatte genç kız, ağzı kanlı bir aslan görür, korkudan kaçarken omuzundaki şalı düşürür ve aslan bunu parçalar. Gelen Pyramus görünen tüm kanıtlar sevgilisinin öldüğüne işaret ettiği için kılıcını çeker, dut ağacının yanına gider ve kılıcı göğsüne saplar. Fışkıran kanlar ağaçtaki dutları karaya boyar.
📍
Roma mitolojisinde ağaçların içinde en geç çiçekleneni olduğu için erken don zararlarına uğramaması bilgelik sembolüdür.
📍
Üç semavi dinin kitaplarında adı geçen kutsal bir bitkidir.
📍
Anadolu’ya 12. yüzyılda Çin’den geldiği ve amacın ipekböceği yetiştirmek olduğu biliniyor. Ancak adından Asurlular döneminde de söz ediliyor. Tarihte ilk kağıdın MS 105 yılında Ts’ai Lun adlı bir memur tarafından dut ağacı kabuğu, kenevir ve kumaş parçalarının ezilip lapa haline geldikten sonra preslenmesiyle Çin’de yapıldığı biliniyor.
📍
Dutun sirkesinin, pekmezinin, kurusunun, her şeyinin çok faydalı ve lezzetli olduğunu söylememe bile gerek yok sanırım.
📍
Dutu öyle sevmişiz ki şarkılara, türkülere konu etmişiz, hayatımızda pek çok olayı onunla anlatmışız. Çok sarhoş olana “dut gibi”; çok konuşurken artık konuşmayana “dut yemiş bülbül gibi; mevsim değişiklikleri için de “Dut yaprağı açtı, soyun; döktü giyin” demişiz. Bir yerin artık bozulduğunu “eskiden buralar hep dutluktu” diye tarif etmişiz. Anadolu’da bazı yerlerde zamanlama için hala kullanıldığını bilirim. “Hele dutlar olsun” ya da “Dutları silkeleyelim de sonra” denir mesela.
📍
Dut mevsimini kaçırmayın.
Comments