Rapunzel’i bilirsiniz, Grimm Kardeşler’in meşhur masalı. Peki ya Zâl ile Rudâba’yı? Benzerlikleri ikisinde de kuleden uzatılan saç olması.
📍
Bu saç konusunu İranlı şair Firdevsî tarafından 1004 yılında yazılan Şehnâme’de anlatılan bir hikayede okuruz önce. Şehnâme, 1522 yılında Şah İsmail’in emri ile süslenmeye başlamıştır. Toplam 60.000 beyitlik eser, 759 sayfada 258 minyatürle donatılır. Bu eser daha sonra başa geçen Tahmasp tarafından Kanuni Sultan Süleyman’a hediye edilir ve 1903 yılına kadar da korunur. Sonrası karışık, biraz polisiye film gibi. Çalınır (herhalde), parçalanır, satılır vs. Bu başka konu…
📍
Fotoğrafta gördüğünüz sahne, Rudâba’nın saçlarını Zâl’a uzattığı sahnedir. Grimm Kardeşler eseri 1814’te yayınladığına göre bu sahneyi nasıl görmüş olabilir? Kendi hayal güçleri miydi? Hayır.
📍
Grimm Kardeşler bu sahneyi Friedrich Schulz’un 1788’de yazdığı Kleine Romane (Küçük Romanlar) adlı beş ciltlik eserinin son cildindeki sahneden esinlenmişler. O da Charlotte-Rose de Caumont La Force’un 1698 tarihli “Persinette” öyküsünden, Mademoiselle de La Force ise Giambattista Basile’in 1634 tarihli “Petrosinella” öyküsünden esinlenmiş. Öyküler birbirine benzemez ancak kuleden saçları sallandırma olayı mevcut.
📍
Acaba Napolili Sinyor Basile, Şehnâme’deki bu hikayeyi duymuş mudur? Kanımca muhtemel. Napoli bir ticaret şehri ve doğudan gelen gemilerde de pek çok hikaye vardır her zaman. Nitekim anlatılarında tüccarlara da yer vermiştir.
📍
Bildiğimiz Rapunzel’in geçmişi işte böyle… Siz bence Firdevsî’ye kulak verin.
Comments