Özellikle Doğu Akdeniz’de Roma ve ilk Hıristiyanlık dönemlerinde kullanıldığı bilindiği halde mimaride renkli cama dair elimizdeki en eski veriler 12. yüzyıla ait.
🌈
Gotik mimaride çatının sütun ve kiriş sistemine taşıttırılması duvarlarda daha çok ve geniş pencere boşlukları bırakmayı sağladı. Böylece pencereleri örtmek için renkli cam paneller kullanılmaya başlandı. Cam parçalarını birbirine tutturmak için de kurşun çubuklar kullanılıyordu. Kilisenin Göksel Kudüs kabul edilmesiyle vitraylar kiliselerde mozaik süslemenin yerini aldı ve sanatçılar farklı teknikler geliştirdiler.
🌈
13.yüzyılın başlarında Fransa’da Chartres şehri vitray sanatının en büyük merkezi oldu. Chartres Katedrali’ndeki 7000 m2 lik bir alanı kaplayan vitraylar Orta Çağ mimarisinin en büyük ve en önemli örneklerindendir. (Foto 1-2)
🌈
14. ve 15. yüzyılda renkli pencereler büyüdü, daha aydınlık oldu (Foto 3). 17. yüzyıldan itibaren desenden çok etkilendi. Basit kompozisyonlardan ve az sayıda canlı renklerden oluşan vitray yapma zevki ise 19. yüzyılda doğdu. Büyük ressamlar (Ingres, Delacroix) çeşitli modeller yarattılar (Foto 4).
🌈
Bu dönemde vitray sanatı dini yapıların dışında saray ve malikanelerde kapı, pencere ve tavan süslemelerinde kullanılmaya başlandı. 1890-1930 yıllarında manzara, insan figürleri, zarif bezemeler, çiçek motifleri ve geometrik desenler vitray sanatında yeni ve dekoratif tekniklerle geliştirildi.
🌈
Notre-Dame du Raincy Kilisesi’nde Auguste Perret «oyuk duvarlar» yaratırken Maurice Denis buralara Orta Çağ’ınkiler kadar göz kamaştırıcı vitraylar yerleştirdi (Foto 5). Chagall (Foto 6), Leger ve Bazaine gibi ressamlar da buna benzer vitraylar yaptılar.
🌈
Amerika’da New York’lu ünlü tasarımcı Louis Comfort Tiffany vitray sanatı için farklı bir uygulama tekniği geliştirdi (Foto 7). Günümüzde onun çalışmalarından bir çok örnek, taklit edilip uygulanmaktadır.
🌈
Foto 1-2: Chartres Katedrali
Foto 3: Elzenveld Şapeli, Antwerp, Belçika
Foto 4: Jean-Auguste-Dominique Ingres, St. Ferdinand Şapeli, Paris
Foto 5: Maurice Denis, Notre-Dame du Raincy Kilisesi
コメント