Adına ilk defa MÖ 7. yüzyılda yazılan Asurlulardan kalma, Asurbanipal’in kaleme aldığı bir botanik kaynakçasında rastlanan safran, en güzel kırmızılardan biri.
📍
Zerdüşt dininde safran çiçeği, Zamyad adlı meleğe özgü kabul edilirken, İbrani inancında ise Adem cennetten kovulurken yanına almasına izin verilen birkaç bitki arasında adı geçer.
📍
Safranın çağlar boyunca İran ve Hindistan’ın Kaşmir bölgesinde yetiştirildiği kaydedilmişse de Hititler döneminden beri Anadolu’da da kullanıldığını biliyoruz. Safranı Moğollar Çin’e, Araplar İspanya’ya ve Haçlılar da Batı Avrupa’ya tanıtmışlar.
📍
Yunan, Roma ve Osmanlı döneminde safran ticareti büyük önem taşıyormuş. Roma dönemine ait kayıtlara bakıldığında en iyi safranın Silifke’de bulunan Cehennem Mağarası yakınlarında yetiştiği anlaşılıyor.
📍
Safran, yüzyıllardan beri halk arasında kullanılan ve birçok rahatsızlığa iyi geldiği için yararlanılan bir bitkidir. Kleopatra'nın, safrandan üretilmiş parfüm kullandığına ait kayıtlar var. Antik Akdeniz halkı, parfümcüler, doktorlar, kasabalılar ve saray insanları; merhemlerde, maskaralarda, kutsal sunaklarda, mutfakta ve tıbbi tedavilerde safranı kullanmışlar. Lübnan’da bulunan Sidon ve Tyre gibi antik şehirlerde, safran, kumaşların boyanmasında kullanılmış.
📍
Osmanlılar Dönemi’nde safranın Bolu, İzmir, Adana, Tokat, Şanlıurfa, Mardin gibi illerde yetiştirildiği biliniyor. Mardin’de bulunan Deyr-ül Zaferan adlı manastır ismini safrandan almış. 1858 yılında, 9705 kg. safran İngiltere'ye satılmış ama 20. yüzyılın başlarında, işgücü yetersizliği ve ekonomik güçlükler nedeniyle, ekimi ve üretimi çok gerilemiş.
📍
Günümüzde başta Safranbolu olmak üzere İstanbul, Tokat, İzmir, Adana ve Şanlıurfa’da yetiştiriliyor ve mutfağın en pahalı kırmızısı.
Comments