Çınar, kesilse bile yeniden filizlendiğinden zor öldürülen, ayrıca 700-800 yıl kadar yaşayabilen bir ağaçtır. Koyu gölgesi ve heybetli görünümleriyle özellikle Türkiye’nin en sevilen ağaçlarındandır. Bir çınar ormanı yoktur ama doğal olarak dere kenarlarında, nehir boylarında ve taban suyu bulunan düz arazilerde yetişirler. Kirli hava şartlarına da uyabilmesi, çınarın şehir ve yol ağacı olarak tercih edilmesine yol açmıştır.
📍
Anadolu’da binlerce yıldır mutlak kamusal gücün, hükümdarlığın, erkeksi bir otoritenin, mutlak ezici bir gücün ve imparatorun sembolüdür.
📍
Çınar ağacıyla ilgili ilk arkeolojik bilgiler Neolitik çağ tabakalarından gelir: Malatya’da MÖ 7500’lere tarihlenen Caferhöyük yerleşiminde çınar kalıntıları bulunmuştur.
📍
Yunan mitolojisinde Europe adlı kızı Girit’e kaçıran Zeus, onu çınar ağacı altında elde ettiği için Zeus’un sembollerindendir.
📍
Apollon, müzik yarışmasında Pan Marsyas’a yenilince onu derisini yüzerek bir çınar ağacına asar. Doğanın kültüre ilk yenilişidir belki bu.
📍
Helenistik dönemin Atinası’ndaki “kadın denetçileri” kadınların kılık kıyafetlerini düzenleyen, derli toplu olmalarını sağlayan yöneticilerdi. Bu görevliler, sokaklarda derli toplu olmayan kadınları para cezasına çarptırır ve kestikleri bu cezayı bir çınar ağacı üzerinde açıklarlardı. Çınar ağacı büyürken eski tırtıklı ve kahverengi kabuğunu atar ve beyaz, pürüzsüz çıplak bir insan vücudunu andıran görünüme bürünür ya antik dönem kadınların giyim kuşamı ile çınar ağacının kabuğunu (elbisesini) atarak çıplak bir insan bedenine benzer bir görünüm alması arasında bir benzerlik kurulmuş olmalıdır.
📍
Türkler’de “Ulu ağaç” olarak nitelendirilen çınar evin ağacıdır. Doğumun temsilcisi olan çınar, yapraklarını geç dökerse kışın geç geleceğini, erken dökerse sert geçeceği inanışı vardı. Hatta çocukları doğduğunda bir çınar ağacı diken aileler, uzun ömürlü olmalarını istedikleri için böyle bir şey yaparlardı.
📍
Çınar ağacının bir özelliği daha vardır: yaprakları enli olduğundan rüzgârın tiz sesini keser, bu bakımdan özellikle rehabilitasyon merkezlerine dikilir, sessizlik ve gölge sağlar.
Comments