Çınar, kesilse bile yeniden filizlendiğinden zor öldürülen, ayrıca 700-800 yıl kadar yaşayabilen bir ağaçtır. Koyu gölgesi ve heybetli görünümleriyle özellikle Türkiye’nin en sevilen ağaçlarındandır. Bir çınar ormanı yoktur ama doğal olarak dere kenarlarında, nehir boylarında ve taban suyu bulunan düz arazilerde yetişirler. Kirli hava şartlarına da uyabilmesi, çınarın şehir ve yol ağacı olarak tercih edilmesine yol açmıştır.
📍
Anadolu’da binlerce yıldır mutlak kamusal gücün, hükümdarlığın ve imparatorun sembolüdür. Erkeksi bir otoritenin, mutlak ezici bir gücün ağacıdır.
📍
Çınar ağacıyla ilgili ilk arkeolojik bilgiler Neolitik çağ tabakalarından gelir: Malatya’da MÖ 7500’lere tarihlenen Caferhöyük yerleşiminde çınar kalıntıları bulunmuştur. Mısır piramitlerinde çınar ağacından yazı levhaları yapıldığı tespit edilmiştir.
📍
Yunan mitolojisinde Europe adlı kızı Girit’e kaçıran Zeus, onu çınar ağacı altında elde ettiği için Zeus’un sembollerindendir.
📍
Apollon, müzik yarışmasında Pan Marsyas’a yenilince onu derisini yüzerek bir çınar ağacına asar. Doğanın kültüre ilk yenilişidir belki bu.
📍
Helenistik dönemin Atinası’ndaki “kadın denetçileri” kadınların kılık kıyafetlerini düzenleyen, derli toplu olmalarını sağlayan yöneticilerdi. Bu görevliler, sokaklarda derli toplu olmayan kadınları para cezasına çarptırır ve kestikleri bu cezayı bir çınar ağacı üzerinde açıklarlardı. Çınar ağacı büyürken eski tırtıklı ve kahverengi kabuğunu atar ve beyaz, pürüzsüz çıplak bir insan vücudunu andıran görünüme bürünür ya antik dönem kadınların giyim kuşamı ile çınar ağacının kabuğunu (elbisesini) atarak çıplak bir insan bedenine benzer bir görünüm alması arasında bir benzerlik kurulmuş olmalıdır.
📍
MÖ 480’de Pers Kralı Kserkhes’in Lidya’da kutsadığı çınar ağacına pandantif veya bilezik asılırdı. Pers kralı kutsal ağaca pahalı süsler, altın kolyeler, bakır bilezikler hatta işlemeli bir kaftan sunmuştu. O zamanda sonra yolcular ağacın dallarına kendi adaklarını asarlardı.
📍
Kur’an ve Tevrat’a göre Nuh Peygamber gemisini çınar ağacından yapmıştı. Çınar Hıristiyanlıkta da kutsal bir ağaçtır.
📍
Türkler’de de kurt kadar önemli başka bir canlı çınar ağacıdır. “Ulu ağaç” olarak nitelendirilen çınar evin ağacıdır. Doğumun temsilcisi olan çınar, yapraklarını geç dökerse kışın geç geleceğini, erken dökerse sert geçeceği inanışı vardı. Hatta çocukları doğduğunda bir çınar ağacı diken aileler, uzun ömürlü olmalarını istedikleri için böyle bir şey yaparlardı.
📍
Osmanlı döneminde ise geçmiş ile geleceği birbirine bağladığına inanılırdı. Çünkü çınarın ömrü çok uzundu ve nesiller boyunca bir mesaj aktarabilirdi.
📍
Çınar ağacının bir özelliği daha var: yaprakları enli olduğundan rüzgârın tiz sesini keser, bu bakımdan özellikle rehabilitasyon merkezlerine dikilir, sessizlik ve gölge sağlar.
Comentários