Su kaynakları tüm canlılar için önemli bir yaşam kaynağıdır. Artan su talebini karşılamanın seçeneklerinden biri olarak görülen baraj uygulamaları, kısa vadede su talebini karşılamakla beraber, ancak uzun vadede yarattığı birçok sorun nedeniyle dünyanın değişik ülkelerinde günümüzde artık tercih edilebilir seçenek olmaktan çıkarılmışsa da Türkiye’de halen ilk seçenek olarak görülmektedir.
💦
Bu durum 54 uygarlığın yaşadığı ve aynı zamanda da ilk yerleşim alanları olan Anadolu ve Mezopotamya coğrafyalarında kültür varlıkları açısından önemli kayıplar oluşturmaktadır. Hızlı yapılan arkeolojik kazı ve koruma çalışmaları ise yetersiz kalmakta, yayın da yapılmayınca kayıp büyümektedir.
💦
Türkiye’deki ilk büyük baraj projesi olan Keban’da yüzey araştırmaları 1945 yılında ve 1969–1972 yıllarında Kılıç Kökten tarafından yapılan tarih öncesi araştırmaları ve 1975–1979 yılları arasında ODTÜ idaresinde yapılan çalışmalardır. Alanın yaklaşık %30’unda yüzeysel, %09’unda da detaylı olarak yapılan bu çalışmaların sonucunda; toplamda 158 taşınmaz arkeolojik/kültürel miras (21 mağara, 7 mezarlık/mezar, 15 düzyerleşme, 78 höyük, 7 kilise, 2 cami, 2 türbe, 4 han, 2 hamam, 1 medrese, 1 geleneksel ev, 1 değirmen, 4 kale, 6 köprü, 1 antik yol, 3 mimari kalıntı ve 3 değişik yapı olmak üzere) tespit edilmiştir.
💦
Arkeolojik kazı yapmak üzere belirlenen 19 alanın sadece birinde kazılar tamamlanmış, diğerlerinde ne yazık ki tamamlanmadan sonlandırılmıştır. Aslında alanda kazı niteliğinde 15 düzyerleşme, 78 höyük olmak üzere, toplamda 93 kazılması gerekli yer varken oransal olarak bu çalışmanın %20,4 olduğu görülmektedir.
💦
158 taşınmazdan 40’ında belgeleme amaçlı çalışma yapılmış, 3’ünde ise belgeleme dışında ayrıca taşıma işlemi de yapılmıştır. Bütüne göre değerlendirildiğinde; taşıma işleminin %1.89, belgeleme çalışmasının ise %23.4 oranındadır.
💦
Keban Barajı’nda 1974 yılında bugün başlayan elektrik üretimi halen devam etmektedir. Bilim insanlarının bir baraja biçtikleri ömür ise 50-70 yıldır.
Comments