Badem ağacı

Madem ki ilk cemre düştü, badem ağaçları açtı o zaman biraz ondan söz edelim 🍃

🌸

Türkçe üzerinden Sırpça ve Bulgarcaya da badem olarak geçen bu ağacın adının aslı Farsça “badam”dır ki bu isim Balkanlardan Hindistan’a kadar olan dillerde aynı isimle bilinir.

🌸

Badem MÖ 10-5000’lerde Anadolu’nun Neolitik çağının yenen ve depolanan en önemli meyvelerinden biridir. Bademin MÖ 3000 civarında Yakındoğu’da kültüre aldığı biliniyor. Tunç çağında ise bütün Doğu Akdeniz çevresinde görmek mümkün.

🌸

Badem ve bademyağının etkileyici kokusu, merheminin cilt sağlığı ve güzelliğinde binlerce yıldan bu yana kullanılması, badem yağının Anadolu’daki kült törenlerinde katılımcıların cildine sürülmüş veya başka bir şekilde kullanılmış olması gerektiği sonucunu doğurmaktadır. Frig uygarlığının Kibele törenleri gibi Hititlerin Vurulliya denilen, “ülke, bahar ve yılbaşı” bayramında adları geçen “merhemli rahipler” statü ve adlandırmasının, badem ağacından yapılan merhemlerden kaynaklanması, bayramın da ilk çiçeklenmeyi konu etmesinden dolayı badem ağacıyla ilişkili olma olasılığı bulunmaktadır. Zira Anadolu’da badem dışında merhem kaynağı olup da en erken çiçek açan başka bitki yoktur.

🌸

Mitolojiye göre Zeus, bir gün uykusundayken, farkında olmadan, yeryüzüne -toprağa- tohumlarını dökmüş. Bundan hem dişi hem de erkek olan Agdistis adlı bir varlık doğmuş. Tanrılar bu yaratıktan öyle korkmuşlar ki erkeklik uzvunu kesip atmışlar. Bundan da bir badem ağacı çıkmış. Bir gün nehir tanrının kızı Nana, bu ağacın meyvelerinden topluyormuş. Bir ya da birkaç tanesini de göğsünün arasına koymuş. Fakat sonra bir de bakmış, göğsüne sakladığı bademler yok olmuş. Bir müddet sonra ise güzeller güzeli bir oğlan olan Attis’i dünyaya getirmiş.

🌸

Yunanlı coğrafyacı Lidyalı Pausanias, MÖ 2. yüzyılda bir badem ağacı altında uyuyakalan genç kızın rüyasında sevdiği erkeği düşlerse hamile olarak uyandığını yazar.

🌸

Bugün Anadolu’da çocuk sahibi olamayan kadınlar bir badem ağacının altında sabaha kadar uyurlar. Gene bu nedenle badem şekeri, Anadolu’da ideal evliliği simgeler ve evlilik törenlerine dağıtılır.

🌸

Badem duyarlılık ve narinlik ifade eder. Güneşi görünce hemen aldanır ve çiçeklenir. Bu masumiyet ve saflığın simgesidir.