Turuncu renk, Farsça “turunc” ve Arapça “i”’nin birleşiminden oluşan bir renk adıdır. Turunç rengi, kızıl sarı renk anlamına gelir. Portakal rengi, oranj ya da kavuniçi olarak da adlandırılır. Turuncu, kırmızı ve sarı ışınlardan oluşur, biri ağır diğeri hafifiki sıcak renkten meydana gelmiştir. Renk sisteminde mavi rengin tamamlayıcısı ve karşıtıdır. Mavi renkle birlikte kullanıldığında büyük bir etki meydana getirir ve renk tonunun en canlı halini sunar.
🔸
İlginç bir şekilde, Avrupa'da, turuncunun 16. yüzyıla kadar bir adı yoktu. O zamandan önce sadece sarı-kırmızı olarak adlandırılıyordu. Turuncu kelimesi İngilizcede yaygın olarak kullanılmadan önce, koyu sarı-turuncu rengi tanımlamak için bazen safran kullanılıyordu. Portakal ağaçlarının Portekizli tüccarlar tarafından Asya'dan Avrupa'ya getirilmesiyle bu durum değişti. Renk, daha sonra birçok farklı dilde taşınan olgun meyvenin adını almıştır. İngilizcede Orange, İspanyolcada naranja, İtalyancada arancia ve Portekizcede laranja.
🔸
Turuncu rengin yüzyıllar öncesine dayanan uzun bir geçmişi vardır. Eski Mısırlılar, mezar resimlerinde mineral realgardan yapılmış sarı-turuncu bir ton kullandılar. Realgar’ın orijinal adı Arapça maden tozu (maden pudrası) anlamına gelen Rahce'l-gar’dır. Pigment yapımında kullanılan pek çok mineralde olduğu gibi realgar oldukça zehirlidir -arsenik içerir- ve Çin tıbbında kullanılmasının yanı sıra Çinliler tarafından yılanları kovmak için kullanılmıştır. Bir başka ilgili mineral, orpiment de pigment yapmak için kullanılırdı. Realgar kadar toksik olduğu halde Antik Roma'da oldukça değerli bir ticaret eşyasıydı. Bu renk Ortaçağda ışıklı el yazmalarında kullanılmıştır.
🔸
Turuncu, farklı kültürlerde farklı anlamlara sahip çok yönlü bir renktir. Asya dinlerinde renk tonu oldukça belirgindir ve birçok rahip ve kutsal adam turuncu cüppeler giyer. Konfüçyüsçülükte turuncu, dönüşümün rengidir. Hindistan ve Çin'de kullanılan turuncu, bölgedeki en pahalı boya olan safrandan türemiştir. Sarının mükemmelliği ile kırmızının gücü arasındaki denge olarak görüldüğü bu kültürlerde turuncu önemli bir renktir.
🔸
Budizm'de turuncu bilgi arayışını ifade eder. Turuncu, Hinduizm'de de kullanılan bir renktir. Krishna genellikle sarı-turuncu giyinmiş olarak görülür.
🔸
Batı sanatında turuncu, 1809'dan sonra ilk sentetik turuncu pigmentin (krom turuncu) üretilmesinden sonra yaygınlaştı. Özellikle doğal ışığın etkilerini yakalamak için rengi büyük ölçüde kullanan Pre-Raphaelite ressamları ve Empresyonistler tarafından tercih edildi. Portakal, doğası gereği sıcaklık, heyecan ve eğlence duygularını uyandırır. Monet, Gauguin, Renoir ve Toulouse-Lautrec gibi sanatçılar rengi harika bir etki için kullandılar. Monet gün batımına turuncuyu katarken, Toulouse-Lautrec rengi Paris dans salonlarının çılgın enerjisini sembolize etmek için kullandı. Ama belki de başka hiçbir ressam, Vincent van Gogh kadar turuncuya borçlu değildi. Van Gogh kendi turuncu tonlarını karıştırır ve içine kattığı maviler ve morlarla kontrast oluşturmak için kullanırdı.
🔸
Günümüzde turuncu, güçlü tepkilere neden olmaya devam ediyor. Rengin farklı tonları çok farklı duyguları uyandırabilir. Bal kabağı, Cadılar Bayramı ve değişen sonbahar yapraklarını çağrıştırırken, daha sarı-turuncu tonu bir yaz havadı ve taze bir his verir. Moral ve mutluluk veren turuncu, yanlış kullanıldığında aşırı güçlenmeyi de gösterir. Nihayetinde, turuncuyu kullanmanın anahtarı, istenen tepkiye ve etkiye bağlı olarak doğru tonu seçmektir.
🔸
Parlak ve cesur bir renk olan turuncu, ABD Donanması II.Dünya Savaşı sırasında şişme can yeleklerinde ilk kez kullandıktan sonra güvenlik ekipmanı ve üniformalar için vazgeçilmez renk haline geldi. Bugün, ABD hapishane tulumları da benzer bir nedenden ötürü genellikle canlı mandalina renginde tasarlanmaktadır. Bu renk seçimi, göz alıcı doğasından kaynaklanmaktadır. Çok parlak olduğu için, hapsedilmiş kişilerin gözden kaçmasını zorlaştırır ve bu nedenle kaçmaya çalışırlarsa yeniden yakalanmaları kolaylaşır.
🔸
Turuncu, yüzyıllardır sanatta ve toplumda öne çıkan bir renk olmuştur ve sayısız görsel kullanıma sahip göz alıcı bir renktir.
Comments